یو پی اس UPS، با تغذیه دستگاه‌ها و وسایل برقی در هنگام قطعی برق، محافظت از آنان در برابر نویز و نوسانات ناگهانی ولتاژ برق شهری، نقش مهمی در بهبود عملکرد دستگاه‌ها و وسایل برقی و جلوگیری از خرابی و آسیب آنها در برابر این‌گونه از مشکلات دارد.
در واقع باتری یو پی اس UPS، به دستگاه یو پی اس متصل شده تا در زمان قطعی برق شهری ، برق مورد نیاز تجهیزات متصل به یو پی اس را تامین کند. باتری های یو پی اس تا زمان شارژ کامل، در حال شارژ شدن هستند. در واقع می‌توان گفت منبع ذخیره انرژی یو پی اس UPS، باتری‌های یو پی اس هستند. بهترین نوع باتری‌های یو پی اس UPS، سیلد اسید است.
باتری‌های یو پی اس UPS، دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام کاربردهای مخصوص خود را دارند. در ادامه به طور کامل به مباحث مربوط به انواع و تفاوت باتری‌ها، ظرفیت ، طول عمر و دیگر ویژگی‌های آنها می‌پردازیم.
باتری‌های سیلد اسید از 7 بخش تشکیل‌شده‌اند.
باتری‌ها را می‌توان به 4 دسته تقسیم‌بندی کرد:
دسته اول، باتری‌های سیلد کلسیم هستند. این باتری‌ها، که باتری‌های استارتری هم نامیده می‌شوند، معمولاً نیاز به تکان دادن دارند. این نوع از باتری‌ها، در دماهای بالا و در برابر خوردگی بسیار مقاوم هستند و طول عمر بالایی نیز دارند. اما به ولتاژ زیادی برای شارژ شدن نیاز دارند و شارژ دوباره آنها هم زمان‌بر است. پرمصرف ترین کاربرد باتری‌های سیلد کلسیم در ماشین یا خودرو است.
دسته دوم باتری‌های سیلد اسید هستند.باتری‌های یو پی اس UPS سیلداسید عمدتاً در دو نوع، تر و خشک موجود هستند.باتری UPS سیلد اسید خشک، به علت عدم نیاز به نگهداری و سرویس‌های دوره‌ای، بسیار پرطرفدارتر از باتری‌های نوع تر هستند.از دیگر مزایای باتری‌های سیلد اسید نسبت به باتری‌های سیلد کلسیم، طول عمر بیشتر آنها است.در این باتری‌ها، از پلیت های سربی استفاده‌شده که نقش الکترودها و اسیدسولفوریک را انجام می‌دهند. جریان الکتریکی با قرار دادن الکترود در الکترولیت برقرارشده و هنگامی که دشارژ می‌شوند سلول‌های سرب و اسید رقیق با هم واکنش شیمیایی انجام داده و سولفات سرب و آب تولید می‌شود. در هنگام شارژ هم، سرب سولفات و آب، تبدیل به اسید و سرب می‌شوند. یکی از خاصیت‌های متفاوت باتری‌های سیلد اسید، این است که هنگامی که شارژ باتری درحال اتمام است و نمودار ولتاژ باتری به زیر 12 ولت می‌آید، برق‌دهی باتری قطع می‌شود.
دسته سوم نیز باتری‌های نیکل کادمیوم هستند که عمدتاً در مصارف مخابراتی و نیروگاهی هستند. باتری‌های نیکل کادمیوم باتری‌های قابل شارژی هستند که الکترولیت آنها مایع است. از این رو به آنان باتری تر هم میگویند. سرعت دشارژ، به سایز آنها بستگی دارد. بسته به ساختار باتری، سرعت مختلفی در شارژ دارند. فرایند شارژ باتری گرماگیر است و دمای آن بالا رفته و به نزدیک 50 درجه هم می‌رسد. باتری نیکل کادمیوم، دارای مشکلی به نام اثر حافظه است. یعنی اگر به دفعات زیادی تا یک درصد خاصی، شارژ و دشارژ شود، باتری آن درصد را در حافظه خود نگه داشته و از آن به بعد، تا همان درصد شارژ و دشارژ می‌کند. باتری نیکل کادمیومی طول عمر بیشتری نسبت به باتری‌های یو پی اس UPS دارد.
دسته چهارم، باتری‌های دیپ سایکل یا هیدروژنی هستند. باتری دیپ سایکل نوعی از باتری‌ها به شمار می‌رود که بدون آسیب به سلول‌های آن، می‌توان بارها و بارها آن را شارژ و دشارژ کرد. در ساختار آنها از پلیت‌های ضخیم‌تر برای جلوگیری از خوردگی استفاده‌شده است. در صنایع دریایی، قایق‌ها، سیستم‌های ذخیره انرژی خورشیدی و ... از آنها استفاده می‌شود.
تعداد سلول‌های باتری نشان‌دهنده ولتاژ باتری است و ضخامت و تعداد صفحات الکترون‌ها در سلول‌ها، ظرفیت باتری را نشان می‌دهد. واحد اندازه‌گیری ظرفیت باتری‌ها آمپر ساعت AH است. یعنی از باتری با شارژ کامل، در زمان دشارژ، چه میزان آمپر می‌توان دریافت کرد.
باتری‌های سیلد اسید دارای ظرفیتی بین 4.5 الی 200 آمپر هستند. و ظرفیت باتری‌های نیکل کادمیوم تا 6000 آمپر ساعت است. در حالی که ظرفیت باتری ماشین‌ها، عمدتا بین 35 تا 230 آمپرساعت است. باتری‌های یو پی اس از نظر حجم و وزن ، با توجه به آمپر ساعتی که دارند، متنوع هستند. وزن آنها معمولا بین 2 تا 74 کیلوگرم است. ولتاژ باتری‌ها نیز مقادیر استانداردی مانند 12 ولت است که عمدتا در حالت نو ، ولتاژ 13.2 تا 13.5 را ارائه می‌دهد.
حال توصیه می‌کنیم برای انتخاب باتری مناسب و برای محاسبه ظرفیت باتری یو پی اس UPS از نرم افزار محاسبه توان باتری استفاده کنید.
به باتری‌های مورد استفاده در اتومبیل‌ها، باتری سیلد کلسیم یا باتری استارتری میگویند. کار اصلی باتری ماشین، فراهم کردن مقدار زیادی از جریان برای زمان بسیارکم است تا قدرت لازم برای روشن شدن اتومبیل و استارت خودرو تأمین شود.
اما باتری‌های یو پی اس UPS که از نوع باتری‌های سیلداسید هستند و باتری‌های خورشیدی که باتری‌های دیپ‌سایکل محسوب می‌شوند، همواره مقدار بسیار زیادی از جریان را برای زمان طولانی و به صورت مداوم، فراهم می‌آورند. طول عمر بالایی دارند و متعاقبا قیمت بالاتری هم نسبت به باتری ماشین دارند. از نظر طراحی نیز، این دو با هم بسیار متفاوت هستند. حجم الکترودها در باتری UPS زیادتر است. از این رو، زمان بیشتری برای ایجاد جریان نیاز دارد و همین موضوع باعث می‌شود که باتری‌های یو پی اس UPS بتوانند همواره مقدار ثابتی از جریان را برای دستگاه‌ها فراهم کنند.
باتری ماشین و باتری یو پی اس UPS، هر دو باتری با ولتاژ 12 ولت کار می‌کنند اما، هم از نظر ساختاری و هم از نظر نوع عملکرد متفاوت‌اند.
اگرچه می‌توان از باتری ماشین برای یو پی اس UPS استفاده کرد، اما بعد از مدت کوتاهی، ولتاژ خروجی افت کرده و در خروجی AC هم این افت ولتاژ اعمال خواهد شد، که باعث به وجود آمدن آسیب‌های جدی به دستگاه‌ها و وسایل برقی خواهد شد. علاوه بر این، امکان نشت اسید باتری ماشین هم وجود دارد. امکان دارد زمانی که باتری ماشین یا استفاده از شارژر یو پی اس UPS در حال شارژ شدن است، بیش از حد داغ شود و باعث سرریز اسید داخل آن و یا ترکیدن و انفجار آن شود.
همانطور که از عنوان مشخص است، به باتری هایی که سازگار با یو پی اس UPSها تولید شده، تا بتواند در زمان قطعی برق شهر ، برق لازم تجهیزات متصل به یو پی اس را تامین کند ، باتری یو پی اس میگویند. در ادامه بطور مفصل با انواع باتری ، کاربرد هر کدام را توضیح و با برخی از باتری‌های ایرانی و خارجی آشنا می‌شویم.
قدمت تولید باتری به خصوص باتری ماشین در ایران به بیش از پنجاه سال پیش بر می‌گردد. پس از اعمال تحریم‌ها، باتری های سیلد اسید هم توسط تولیدکنندگان باتری، عرضه شد. با توجه به کیفیت مناسب و کارایی قابل قبول باتری‌های ایرانی، شایسته است که شرکت‌های دولتی و سازمان‌ها و …، به منظور حمایت از کالای ملی و توسعه تولید داخلی ، از باتری ایرانی استفاده کنند. در ادامه نگاهی کوتاه به چهار برند معتبر در زمینه باتری‌های ایرانی(صبا، توان باتری،باتری سهند و باتری تکام) می‌اندازیم.
علاوه بر برندهای ذکر شده، برندهای دیگری نیز در این عرصه فعال‌اند.
از برندهای خارجی هم، باتری UPS لانگ، باتری یو پی اس UPS هیتاکو، باتری یو پی اس UPS ولتامکس، و … را می‌توان نام برد.
هنگام خرید باتری UPS، باید به این نکته توجه شود که برخی از یو پی اس UPS ها، فقط با نوع خاصی از باتری‌ها سازگاری دارند.
یکی از اولین و بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده باتری در ایران است. صبا باتری، امروزه باتری‌های مختلفی با ظرفیت‌های 7.5 الی 200 آمپر تولید می‌کند. محصولات صبا در سه دسته، باتری‌های خودرویی، باتری‌های سیلد و باتری‌های لیتیومی عرضه می‌شود.
باتری سهند، که عمدتاً در انواع اسیدی و خشک عرضه می‌شود، از تولیدات شرکت صبا باتری ایران است. تکنولوژی ساخت محصولات سهند، MAININTENANCE FREE یا بدون نگهداری است.
شرکت توان باتری که فعالیت خود را در سال 78 آغاز کرده است، با اخذ گواهینامه‌های بین‌المللی مانند STECO از فرانسه و IQNET از ایتالیا انواع مختلف باتری را عرضه می‌نماید.
شرکت تکام نیز یکی دیگر از تولیدکنندگان باتری است که باتری‌هایی قابل اطمینان و با شرایط نگهداری آسان ارائه می‌دهد. این باتری‌ها در واحدهای 2،6،12 ولتی با آمپرساعت‌های مختلف در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد.
بیمارستان‌ها و مراکز درمانی یکی از حساس‌ترین جاهایی هستند که نیاز مداوم و بدون وقفه به برق دارند. حتی چند ثانیه قطعی برق ممکن است خسارت‌های زیان‌بار جانی و مالی برای تجهیزات بیمارستانی و پزشکی ایجاد کند. چون این‌گونه از تجهیزات عمدتاً بسیار گران هستند. آنالیزورهای بالینی، مانیتورهای علائم حیاتی، دستگاه‌های نوار قلب، دستگاه‌های آنژیوگرافی، سی تی اسکن، MRI، تجهیزات جراحی و … دستگاه‌هایی هستند که حتماً نیاز به یو پی اس UPS دارند. از این رو، انتخاب باتری UPS مناسب برای آنها، ضروری است.
اگر از یک باتری یو پی اس UPS استفاده شود، بهتر است تا برای افزایش امنیت آن از کابینت باتری یا محفظه و یا سکوی باتری استفاده شود. کابینت باتری نمونه ای کوچک تر از سکو است که برای دستگاه هایی که تعداد باتری کمی دارند و یا وزن باتری‌های آنها کم است، مناسب است. با استفاده از کابینت باتری یا سکو، از اشغال فضای زیاد باتری‌ها و نامرتب بودن سیم‌ها و کابل‌ها جلوگیری می‌شود. علاوه بر این، کابینت باتری یا سکو، محلی برای جانمایی باتری(ها) و آرایش و نظم دادن به آنها است. باتری‌ها وزن زیادی دارند و فقط سکوهای فلزی که ساخته شده از آهن هستند، می توانند وزن آنها را تحمل کنند. برخی از کابینت و سکوها، قابلیت نصب چرخ برای جا به جایی راحت را دارند.
شرایط محیطی و چگونگی استفاده از باتری و تعداد دفعات شارژ و دشارژ آن، تأثیر قابل‌توجهی بر طول عمر آنها دارد.
باتری‌ها همواره باید در محیط خشک و خنک نگهداری شوند. باتری باید در چرخه شارژ و دشارژ قرار بگیرد و برای مدت طولانی بلااستفاده نباشد.
باتری‌های یو پی اس UPS، باید در مکان ثابت و بدون حرکتی قرار بگیرند
پیشنهاد می‌شود که باتری را در کنار وسایل گرمازا قرار ندهید تا افزایش دمای محیط بر عملکرد آن در بلندمدت اثر منفی نگذارد. از قرار دادن باتری در مقابل نور مستقیم خورشید پرهیز کنید و فاصله کافی باتری را با دیگر تجهیزات حفظ کنید.
هرچه تعداد دفعات و عمق دشارژ (که اصطلاحاً آن را DOD می‌نامند) باتری زیادتر باشد، باعث کاهش طول عمر باتری خواهد شد. یکی از دغدغه‌های اصلی در مورد باتری‌ها، انبار کردن آن‌هاست. اتاق باتری(ها)، باید دارای دمای مناسب و مجهز به سیستم تهویه باشد. زیاد بودن دمای محیط نگهداری و زمان زیاد نگهداری از باتری‌ها، باعث کاهش ظرفیت آنها می‌شود. از این رو، اغلب مشاهده می‌شود که در اتاق باتری(ها)، از کولرسازی استفاده می‌شود.
دو عامل مهم در تعمیر یا به بیان درست، احیای باتری یو پی اس UPS تأثیر دارد. یکی سال تولید باتری و دیگری میزان پایین آمدن ولتاژ آن.
اگر باتری خیلی قدیمی نباشد و میزان پایین آمدن ولتاژ آن، خیلی زیاد نباشد، می‌توان به باتری اصطلاحاً شوک ولتاژی وارد کرد. مثلاً به یک باتری 12 ولتی، بیش از 24 ولت با استفاده از یک شارژر، وارد کرد.
این امکان برای باتری ماشین، بسیار کم است، ولی در باتری‌های یو پی اس و مخصوصا باتری‌های نیکل کادمیوم، این مورد امکان‌پذیرتر است. بطور کلی باتری‌ها غیرقابل تعمیر هستند و فقط می‌توان با احیای آنها، برای مدتی کوتاهی نیاز خود را برطرف کرد.
چون باتری یو پی اس UPS دارای حجم قابل‌توجهی سرب است و امکان بازیافت ندارند (الکترولیت‌های باتری هنگام ترکیب با سرب بسیار خطرناک و سمی هستند)، فروش ضایعات باتری یو پی اس UPS یکی از راهکارهای مهم برای فعالیت‌های نیازمند سرب است و می‌توان آنها را دوباره وارد چرخه صنعت کرد.
از این رو شرکت رایمند ارتباطات به عنوان تامین کننده انواع باتری یو پی اس UPS، طرح خرید ضایعات باتری یو پی اس نیز دارد. در این طرح باتری‌های یو پی اس اسقاطی و خراب، به نرخ روز باتری، خریداری می‌شود.
تمامی حقوق این سایت متعلق به شرکت رایمند ارتباطات نقش جهان می باشد.
