نوسان ولتاژ برق و تغییر آن از حالت معمول، یعنی ۲۲۰ ولت ، یکی از رایجترین اتفاقاتی است که ممکن است در شبکه توزیع برق شهری شاهد آن باشیم. این اتفاق عمدتاً به علت اشکالات در توزیع درست برق شهری و یا تعداد زیاد دستگاههای برق در حال کار، خصوصاً در تابستانها است. واضح است که تعداد مشترکان برق روز به روز زیادتر میشود و متعاقب آن دستگاههای برق زیادتری وارد مدار میشوند و احتمال بروز چنین اتفاقی هم بسیار زیاد خواهد بود.
این تغییرات ولتاژ، به موتور و دیگر اجزای دستگاههای برقی آسیب میزند. دستگاههایی مانند یخچال ، کولر گازی ، لباسشویی و تلویزیون در خانه، تجهیزات پزشکی حساس و مهم مانند دستگاههای سونوگرافی، ام آر آی، سی تی اسکن، تجهیزت آزمایشگاهی و دستگاههای مربوط به تصویربرداری با اشعه ایکس و …در بیمارستانها و آزمایشگاهها، دستگاههای امنیتی ، دوربینهای مداربسته و کامپیوترها در ادارات، بانکها و سازمانها و سیستمهای برق اضطراری، نیاز مداوم به ولتاژ درست ۲۲۰ ولت دارند و هرگونه نوسانی در این مورد، ممکن است باعث کاهش کارایی و یا از بین رفتن قطعات و قسمتهایی از آنها شود.
استابلایزر (Stabilizer) همانگونه که از نام آن مشخص است، تثبیتکننده ولتاژ است. بدین معنی که نوسانات برق را در زیر یک درصد نگه میدارد.
هر دستگاه یا وسیله برقی، توانایی تحمل یک جریان ثابت برق را دارد. عمدتا برای آنها، یک ضریب نوسان و یا تلورانس در حدود ۵ یا ۱۰ درصد تعریف شده است. استابلایزر یا محافظ ولتاژ برق، هنگامی که ولتاژ دچار افت شده و یا هنگامی که در برق شهری ولتاژ زیادی باشد، این ولتاژ را اصلاح کرده و آن را به ۲۲۰ ولت تبدیل میکند. به عبارت دیگر استابلایزر ، در صورت پایین بودن ولتاژ برق، آن را افزایش میدهد و در صورت بالا بودن ولتاژ برق، آن را کاهش میدهد . البته باید خاطر نشان کرد که ولتاژی که استابلایزر توانایی تبدیل و تصحیح آن به ۲۲۰ را دارد، در یک بازه مشخص است. تثبیت ولتاژ و جلوگیری از اعمال ولتاژ نامناسب برای دستگاهها و وسایل برق، عامل مهمی در افزایش کارایی و طول عمر آنها خواهد بود.
استابلایزر و یا ترانس محافظ برق، در سه مدل AVR، رلهای و سرووموتور به بازار عرضه میشود.
استابلایزر های رلهای با توجه به مدل دستگاه، به تنظیم ولتاژ میپردازند. استابلایزرهای رلهای ، با سری AVR شروع میشوند. این دسته از استابلایزرها، برای مصارف خانگی، دارای آمپرهای ۲ تا ۳۲ و مدلهای صنعتی آن، از ۹ تا ۲۰ آمپر موجود هستند.
استابلایزر AVR که ولتاژ سیستم را کنترل کرده و باعث پایداری در عملکرد دستگاه متصل به ان میشود. AVR ولتاژهای اضافی را که به دلیل از دست رفتن ناگهانی بار در سیستم رخ میدهد کاهش داده و کمبود ولتاژ را جبران میکنند. AVR نه تنها به تنظیم ولتاژ کمک می کند ، بلکه می تواند از ولتاژ در برابر موج های الکتریکی و اضافه بارژنراتور نیز محافظت کند.
استابلایزر های سروو موتور، دارای سیستم حلقوی هستند و از برد میکروپرسسوری بهره میبرند. تنظیم ولتاژ آنها با دقت ۱ ولت است و در مدلهای تک فاز و سه فاز ارائه میشوند. بر روی این نوع از استابلایزرها، موتوری تعبیه شده است تا متناسب با ولتاژ خروجی، یک واریاک و ولتاژ را تنظیم کند. استابلایزرهای رلهای کم وزن هستند و هزینه نسبتاً پایینی دارند. اما عمر و قابلیت اطمینان کمتری دارند. در مقابل، استابلایزرهای سرووموتوری دارای دقت و سرعت بالای اصلاح ولتاژ هستند. اما نیاز به بازرسی دورهای نیز دارند. سروو موتورها دارای یک موتور تنظیمکننده ولتاژ هستند که به اندازه یک آرمیچر است. چرخدندههایی به ظرافت عقربه ساعت دیواری به این موتور متصل است که در تغییرات یک ولت هم تغییر میکند.با تکان خوردن یک چرخ دهنده، ولتاژ تغییر میکند که به آن ولتاژ شناور هم میگویند.
استابلایزرها، با توجه به محیطی که قرار است در آن مورد استفاده قرار بگیرند، به دو نوع تک فاز و سه فاز تقسیمبندی میشود.
مدل تک فاز برای بازه ۶ تا ۸۰ آمپر توصیه میشود. از این رو استابلایزرهای تک فاز مناسب مصارف خانگی هستند.علت دیگر مناسب بودن استابلایزرهای تک فاز برای مصارف خانگی، مدل دیواری آن است که امکان اتصال آن به دیوار هم وجود دارد. توان استابلایزر تکفاز از ۳KVA تا ۱۵KVA است.
مدل سه فاز برای بازه ۲۷ تا ۱۱۰۰ آمپر، مانند مصارف صنعتی ، پیشنهاد میشود. از این رو استابلایزر توان بالا و سه فاز، برای جریانهای بسیار قوی و سه فاز استفاده میشود. این نوع از استابلایزرها، برای تثبیت ولتاژ ۳۸۰ ولت مورد استفاده قرار میگیرند.
دستگاههای محافظ برق، فقط و فقط زمانی که ولتاژ برق شهری از میزان مشخصی (معمولاً زیر۲۲۰ یا بالای ۲۲۵ ولت) خارج شود ، برق را قطع میکنند. محافظ برق، بدون هیچگونه تغییری، ولتاژ برق شهری و نوسانات آن را به دستگاه منتقل میکند. هیچ گونه فیلتری در آنها، برای مقابله با پارازیتها و نویزهای موجود در برق شهری تعبیه نشده است. در دستگاههای محافظ برق ، برای وصل شدن مجدد برق شهر، یک مدار تأخیر وجود دارد. تأخیر در برق دهی، حتی برای زمانی بسیار کوتاه، ممکن است به دستگاهها آسیب جدی وارد کند. برای مثال یخچالها، از جمله دستگاهها و وسایل خانگی حساس و گرانقیمتی هستند، که در صورت اعمال ولتاژهای نامناسب به آنها، امکان آسیب دیدن قطعات آنها، خصوصا موتور، بسیار بالا است. از این رو میتوان گفت برای دستگاههای حساس و گرانقیمت، استفاده از محافظ برق، اصلاً مناسب نیست. برای برق سه فاز هم، محافظ وجود ندارد.
اما استابلایزرها، عموماً ولتاژ بین ۱۸۰ تا ۲۶۰ ولت را پشتیبانی کرده و نوسانات را برطرف میکنند. مثلاً در صورت ولتاژی ۱۶۱ ولتی، استابلایزر ، ۱۰±۲۲۰ ولت را ارائه میدهد تا دستگاهها و وسایل برقی متصل به آن، بدون هیچ گونه تغییر ولتاژی، به فعالیت خود ادامه دهند. دوربینهای مداربسته نیز، یکی از دستگاههایی است که نیاز مداوم به برق درست و بدون تغییر ولتاژ دارند. استابلایزر دوربین، با ایجاد تثبیت در ولتاژ ورودی به دوربین، باعث افزایش کارایی و طول عمر دوربین خواهد شد.
علاوه بر اینها، استابلایزرها برای تولید برق شارژر دارند. از دیگر تفاوتهای استابلایزرها با محافظ برق، این است که استابلایزرهای مناسب برق سه فاز وجود دارد. حالت بای پس و کلید مینیاتوری ، نمایشگر هم از دیگر امکانات استابلایزرها است.
امروزه استفاده از استابلایزر ، یکی از مهمترین تجهیزات برای کسبوکارها و حتی مصارف خانگی است. خرید استابلایزر مناسب با نوع مصرف کننده و خدمات پس از فروش آنها، یکی از اصلیترین دغدغههای مشتریان است. شرکت تکام با بیش از دو دهه فعالیت به طراحی و تولید استابلایزر با جدیدترین فناوریهای روز، پرداخته است تا نیاز کشور را به این محصول برطرف کند.
از این رو شرکت رایمند به عنوان دفتر فروش و خدمات پس از فروش اصفهان با حدود یک دهه فعالیت در این حوزه آماده است تا بهترین و باکیفیتترین استابلایزرهای موردنیاز مصرف کنندگان را ارائه دهد.
تحقیقات نشان داده است، که بیشترین علت خرابی و آسیب به دستگاهها و وسایل برقی، ناشی از نوسانات متعدد برق است. ازآنجاییکه برق شهری، دارای نوسان در ولتاژ است، با استفاده کردن از استابلایزر ها برای پشتیبانی و تثبیت ولتاژ، میتوان طول عمر و کارایی وسایل الکترونیکی را به میزان قابل توجهی بالا برد و در هزینهها صرفه جویی کرد.
معمولاً شاهد اتصال کوتاه در خروجی و یا مدارهای داخلی هستیم. در صورت وقوع اتصال کوتاه، استابلایزر بدون وقفه، خروجی را قطع کرده و با این کار، از بروز مشکل برای دستگاه، و متعاقب آن هزینههای اضافی، جلوگیری میکند.
در شهرکهای صنعتی و کارخانجات تولیدی، عمدتا شاهد نوسانات شدید و مکرر برق هستیم. نوسانات ولتاژ بر راندمان و کارایی دستگاهها تأثیر منفی دارد. کاهش راندمان دستگاه، باعث اتلاف بیشتر انرژی و مصرف بیشتر برق و افزایش هزینه میشود. عمدتا در مناطقی که برق ضعیفی دارند، بیشتر شاهد تغییرات در ولتاژ برق هستیم. این موضوع، در بلند مدت باعث آسیبهای جدی به دستگاهها میشود. با استفاده از استابلایزر، در مناطقی که برق ضعیف و پر نوسانی دارند، تا حدود ۲۵ درصد در هزینههای مصرف برق صرفه جویی میشود. به همین خاطر، استفاده از استابلایزر در این گونه مناطق، بسیار ضروری است.
مصارف خانگی ، مصارف بیمارستانی و پزشکی، مصارف صنعتی ، شرکتهایی که از دستگاههای CNC استفاده میکنند، اتاق سرور، استابیلایزر دوربین ، مصارف عمومی (مانند آسانسورها) و ایستگاههای مخابراتی و رادیویی را میتوان، عمده کاربردهای دستگاه استابلایزر دانست.
یکی از برندهای معتبر در استابلایزرها، استابلایزر دلتا است. سیستم سرووموتوری و هسته مسی آن، به همراه سرعت و دقت بالا، باعث شده است تا این نوع از استابلایزرها یکی از پر تقاضاترین برندهای استابلایزر باشند.
استابلایزر دلتا عموماً برای مصارف خانگی، خصوصاً کولرگازی استفاده میشود. این نوع از استابلایزر با استفاده از یک ترانس حلقوی و یک عدد زغال تقویت شده است. در این نوع از استابلایزرها، دو ترانس در خروجی برق به صورت خطی تعبیه شده است. و با استفاده از سیستم میکروپروسسوری خود، میتوانند ولتاژ ورودی را اندازهگیری کرده و ولتاژ ۲۲۰ ولت با دقت یک درصد به خروجی بدهند.
استابلایزر دلتا دارای استاندارد CE و ISO9001 است . طول عمر بالا و کیفیت بالای آن و مجهز بودن به صفحه نمایش ، از دیگر مزایای این نوع از استابلایزرها است.
هر چه میزان مس به کار رفته در هسته استابلایزرها بیشتر باشد، کارکرد استابلایزر بالاتر خواهد بود. استابلایزرهای دلتا دارای هسته تماماً مسی هستند. از اینرو، استابلایزرهای دلتا برای دستگاههای حساس مناسب هستند.
وظیفه ترانس کاهش ولتاژ بیش اندازه تعیین شده و افزایش ولتاژ یا همان جبران کننده ولتاژ است. برای مثال اگر ولتاژ به ۲۴۰ رسید، ترانس آن را به ۲۲۰ کاهش داده و اگر ولتاز به ۲۰۰ ولت کاهش یافت، ترانس آن را به ۲۲۰ افزایش میدهد. ترانس حتی میتواند فرکانس برق هم تنظیم کند. ترانس نمایشگر LCD ندارد. از این رو نمیتوان میزان ولتاژ را مشاهده کرد. ازطرفی به علت عدم وجود برد کنترلر در آن، نمیتوان ولتاژ دلخواه را برای آن تنظیم کرد. به علت عدم وجود سروو موتور در آن نیز، حتی نمیتوان بازه ولتاژ را تنظیم کرد.
در واقع به مجموعه ای از تجهیزات شامل بدنه استابلایزر، نمایشگر، برد کنترلر ، موتورهای سروو و ترانس، استابلایزر گفته میشود. به همین دلیل، میزان ولتاژ در آن قابل مشاهده است و میتوان ولتاژ دلخواه و یا بازه ولتاژ دلخواه را برای آن تنظیم کرد.
استابلایزر با استفاده از یک موتور و سیمپیچی حلقوی، اصلاحات ولتاژ را در بازه ای بزرگتر انجام داده و راندمان بالاتر، دقت بیشتر و طول عمر زیادتر را میتوان از مزایای استابلایزر نسبت به ترانس دانست.
ازآنجاییکه بیشترین استفاده از برق در میان لوازم خانگی ، یخچالها هستند و بیشترین خرابی دستگاهها در منازل نیز مربوط به یخچالها است، از این رو انتخاب یک استابلایزر یا ترانس مناسب برای آنها ضروری است. موتور و کمپرسور یخچالها بسیار حساس هستند و در صورت بروز مشکل برای آنها، هزینه تعمیر بالایی دارند. اکثر یخچالها و فریزرها، حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ ولت آمپر مصرف دارند. از این رو ترانس و یا استابلایزرهایی با توان ۱۵۰۰ و یا ۲۵۰۰ برای یخچال مناسب است و میتوانند از آسیبهای جدی به موتور و کمپرسور یخچال در مقابل نوسانات برق جلوگیری کنند.
ترانس یخچال در واقع همان استابلایزر با تکنولوژی قدیمیتر است. به همین دلیل نمایشگر ندارد و ولتاژ آن قابل تنظیم نیست.
در حالی که استابلایزر را می توان مدل امروزی ترانس دانست. استابلایزرها با قدرت بیشتر و امکاناتی نظیر نمایشگر و تکنولوژی بهروزتر، بهتر میتوانند از یخچالها در مقابل نوسانات برق محافظت کنند.
استابلایزر بدون توجه به تغییرات ورودی ولتاژ، همواره ولتاژ ثابتی را برای دستگاهها وسایل برقی فراهم میکند. واحد توان استابلایزرها، کیلوولت آمپر (KVA) است. برخی از دستگاهها وسایل برقی قادر به تحمل نوسانات برق تا حد خاصی هستند. اگر از استابلایز ها استفاده نشود و دستگاههای برقی در بازه زمانی زیادی با نوسانات ولتاژ مواجه شوند،؛ ممکن است عایق سیمها ، کابلها و تجهیزات آن دچار مشکل شوند و در نهایت به کاهش عمر و یا آسیب جدی دستگاه منجر شود.
استابلایزرها، در صورت کاهش ولتاژ با اضافه کردن ولتاژ، کمبود ولتاژ را جبران کرده و در صورت افزایش ولتاژ، ولتاژ ورودی را بهاندازه ای مشخص کاهش میدهند. اصطلاحاً BUCK و BOOST ولتاژ را انجام میدهد. مدار کنترل دیجیتال DSP در استابلایزر، علاوه بر ولتاژ ورودی و خروجی، جریان بار و جریان IGBT را کنترل کرده و با استفاده از روش PWM ولتاژ خروجی را فراهم میکند.
استابلایزر از یک ترانسفورماتور استفاده میکند که به رلههای سوییچینگ متصل است. در استابلایزر از دو رله برای تأمین جریان متناوب AC به بار در هنگام اضافه ولتاژ و در شرایط ولتاژ استفاده میشود. با تعویض رلهها، فرآیند تثبیت شدن ولتاژ انجام میشود.
بسیاری از تثبیتکنندهها دارای یک ترانسفورماتور هستند تا اصلاحات مختلف ولتاژ را ارائه دهند ، در حالی که استابلایزرهای سروو از چیزی به نام AUTOTRANSFORMER استفاده میکنند .
در عملکرد BUCK ، قطبیت سیمپیچ ثانویه ترانسفورماتور عمدتاً به شکلی اتصال پیدا میکنند که ولتاژ اعمال شده به بار، تفریق ولتاژ سیمپیچ اولیه و ثانویه است.
در عملکرد BOOST ، قطبیت سیمپیچ ثانویه ترانسفورماتور عمدتاً به شکلی اتصال پیدا میکنند که ولتاژ اعمال شده به بار حاصل اضافه کردن ولتاژ سیمپیچ اولیه و ثانویه است.
هم استابلایزر و هم رگولاتور، وظیفه پایدار کردن ولتاژ را برعهده دارند، اما اصلیترین تفاوت آنها در این است که ، استابلایزرها ، بدون اینکه در ورودی تغییری ایجاد کنند ، ولتاژ ثابتی را به خروجی ارائه میدهند، اما رگولاتور بدون تغییر در جریان بار، به ولتاژ ثابتی را به خروجی میرسانند. به بیان دیگر، رگولاتور وظیفه تنظیم ولتاژ، اما استابلایزر وظیفه تثبیت ولتاژ را بر عهده دارد.
برق شهری ، معمولاً دارای نویزها و پارازیتهای زیادی است. در صورت اعمال اینگونه پارازیتها و نویزها به دستگاهها وسایل برقی، امکان ایجاد مشکلاتی و آسیبهای جدی به اینگونه از دستگاهها وجود دارد. دستگاه استابلایزر، به وسیله سه سروو موتور، به صورت مجزا، میکرو پروسوری هر فاز را کنترل کرده و با استفاده از فیلتر، از پارازیتها و نویزهای ناگهانی در ولتاژ خروجی جلوگیری میکند.
دستگاههای استابلایزر در اثر اضافه بار، سیستم هشدار دارند و در صورتی که مصرف بیشتر از ۲.۸ توان نامی باشد، جریان را برای جلوگیری از خطرات احتمالی قطع میکنند.
همچنین در صورت اتصال کوتاه و UNDER و OVER ولتاژ بیش از حد تعیین شده برای آن و حتی دمای بالا نیز ، دارای سیستم قطع جریان هستند.
از دیگر امکانات ویژگیهای استابلایزرها میتوان به بی سرو صدا بودن ، کارایی بالا ، میزان بسیار کم اتلاف انرژی، زمان بسیار ناچیز اصلاح ولتاژ خروجی ، صفحه نمایش دیجیتال برای نشان دادن وضعیت پارامترها ، سیستم خنک کننده و … نام برد. حتی میتوان ولتاژ خروجی را متناسب با دستگاهها وسایل برقی متصل به آن ،به صورت دلخواه تنظیم کرد.
استابلایزرهای تک فاز دارای یک نمایشگر و استابلایزرهای سه فاز، دارای ۳ نمایشگر هستند. یعنی برای هرفاز، یک نمایشگر مجزا وجود دارد.
در صورتی که در استابلایزر سه فاز، یک از فازها دچار نوسان شود، موتور سروو همان فاز بکار میافتد و ولتاژ همان فاز، در نمایشگر تغییر میکند. استابلایزرها، دارای مدلهای دیواری هستند و به راحتی می توان آنها را بالای کنتور نصب کرد. برای نصب نیاز به سیمکشی خاصی ندارد و به راحتی میتوان برق را از تابلو برق گرفته و به استابلایزر متصل کرد. از دیگر ویژگیهای استابلایزر، می توان به قابلیت تنظیم دلخواه، کم سروصدا بودن، طول عمر بالا، حمل آسان و عدم نیاز به باتری اشاره کرد.
علاوه بر اینها، در بعضی از استابلایزرها تابلو بای پس تعبیه شده است. استابلایزرها از اتصال کوتاه در مدار جلوگیری میکنند. استابلایزرها با فیلترهایی که دارند، نویزهای موجود در ولتاژ برق شهری را ازبین میبرند.
ممکن است برخی از کارخانهها و مراکز صنعتی ، نیاز به ولتاژ خاصی (مثلا به ولتاژ ۲۵۰ ولت ۳ فاز و یا در صورت بهره گیری از CNC نیاز به فرکانس حدود ۴۵ هرتز ) داشته باشد. استابلایزری که چنین بازه ولتاژی تأمین کند، وجود ندارد.
شرکت تکام به عنوان تولیدکننده استابلایزر و شارژرهای صنعتی، با ۳ دهه سابقه فعالیت و همکاری و تامین دستگاههای موردنیاز سازمانها و شرکت هایی از جمله شرکت نفت و…، آمادگی دارد، محصولات و خدمات خود را با بالاترین کیفیت به مشتریان ارائه دهد. شرکت رایمند ارتباطات به عنوان نماینده شرکت تکام، آماده ثبت سفارش ، فروش و خدمات پس از فروش انواع استابلایزرها می باشد.